BRU BAI BORO KAUHLAI MO NI KAUTMA.

BRU BAI BORO KAUHLAIKHLAIBIMO NI KAUTMA
Jun.11.2016 Sat. - 07:04.AM
B.J. Chorkhy
Bru Bai boro kauhlaimo yarung

Khotryo Raja keha (mmung le si ya) bung khe bihih keha, bsa keha tong ou. Akhe abo raja ni desh, raja ni parakhor wo so no Randiyuhma keha tong ou. Abo randiyuhma ni khe bsayuh broi keha mosto kaham tong ou. Brau ni Kati lama khe abo raja ni nouhkgla dei lai ye thang yauhnai sei. Salboi raja ni noukhla dei lai ye abo broi kahama khe toi khau ja ou. Abo no raja nuhruh ye mkoih mosto klaiyauhha. Baha lhe raja bkha wo hamyauhmo jromsoi maing ya ong ye abo broi no kati yo ruhphreh thangha.

Kati yo souh khe abo broima no kau sasaha, "Are broikahama, ang nung no mosto bkha klaiha. Arong mi nung aini khurihih khe ye rani banau bai. Bo aini, raja ni baikhio no nung Palau ya se ong sing khe hare bai ya."
Hing ye sa hoihha. Jokhon abo kau khna khe abo broima bkha wo krima cha ye, dai phroi-phroi too khah ye noun wo donang thangha. Thang ye abo raja bai sa yauhmo kau no mma, Randiyuhma no sawoiha.

Mma khe, "Abo dei se ong tongha sing khe, raja baikhio le ha klairi maing ya. Boi ya la ya ong tong khe raja le taing pho khoi ou. Ongmi, youh ya tung wo la yauhnai ong phi nang pho raja no bodei khe sa di. 'Maharaj, nini baikhio no ang palau ni pho aini baikhio no thaiha nung pho mapalau nai. Aini baikhio no nung pho palau maing ya se jodi ong sing khe, tini nching ye nung pho ang no la ni ta sa sti. Aini baikhio le.... Nihih houhgra ni bsa tla takhusning ka ye tong pho ang bai maingmo poila ni bsa houhgrathauh se tla ong singkhe, bung no nini sauhslai raja mari nai. Bo kau no nung 'Ong' prau khe bu nini baikhio no ang palau nai." Hing ye raja no sa di.

Ong khe tre dei Sal wo kati thang phuh khe raja uchih abo broima no ruhphreh ye abo kau, kau no sasa phiha. Arphuh khe abo broima, Bini mma bai kau phrung yauhmo no raja no sa ye sungha. Raja pho hamyauhmo se ktor ba 'Ong no ma prauha. Bkhu sada bai 'Ong' praumo thuh ya ye, Jombunath too yo thanglai khah ye, Jombunath too no sasauh gorna lukhlai ye

"Nini baikhio no se ang jodi palau ya ong thangnang singkhe, bo Jombunath kati toi hiyol dei no aini gorna ni bthoi mahiol nang thou." hing ye smai matangha.

Abo kau no bihih houhgra khnaha. Khna pho no raja baikhio ha klai maing ya. Raja ray khe high khrouhsning pho la maingmo sing tong ni bihih houhgra pho boi ya youh ya. Arpho bihih houhgra pho no bsala no pho raja chari yauhnai kau le thaihruhha.
Lalai ye jokhon bsa maingmo pho tla no maingha. Maing khe arphuh wo khe bsa tla takhunoinoi no raja masongha.

Arpho Haphong thaiha wo Msha mangnoi tong maing ya, ha khoha wo bu raja tlangnoi tong maing ya hing ye Ha kphauhnoi khe bauh ye raja song yauhha. Jombunath (Yamuna) toi dei rih ye jangna, jangna wo takhunoi sauh ha khoha khe ye sena soingn, rangjauh, ruhphai, Maiyung, Korai pahha bauhha khe no bauh ye riha.

Arphuh wo mpha raja kau kharuhmo tong ou. "Douh bsa rau khna ye laruh di. Purthim wo Manon dehor jormo maibinaima suh le omor aiyu maibj ya ongmo dei, khnang ang, mpha ni yauhgu wo pho ta phehlai di. Tauh wo se ha kphauhnoi, sauh kphauhha khe ye nrau no bauh ri hing pho khaphang bauhnoi taonglai di. Mailam klai mai chalai ye, toilam klai bu toi nunglai di. Nrau achaimo dugri se juda ong pho ang , mpha le keha ongmo dei nrau le mbauh juda ni, bdu juda ni bthai ong ya. Ongmbauh wo Desor ha se kphauhnoi khe bauh pho, Jombunath toima se kchar wo gbeng tong pho nrau takunoi ni bkha le aboiso wo pho mmir tatong thou. Keha mai cha khe tre keha ni khalai phomating thou, keha achouh khe tre keha ni Singkason pho matong thou. hing ye kchaihpai khoinangha.

Mpha thoipai yauhgu wo pho mpha ni baikhio palaulai ye takhunoi kahama khe sauh khoha raijo chalaulai ye tonglai ou. Bose, salha singkhe bta (Boro) ni rajmela wo khe mphaiyong (Bru) khe phathar wo samung nang ye baihkhouh tong sning khalai chauhlaimo se mphaiyong no daidi hahphai slah nai ya hing ye khalai chauhsingri ya khou. Arphuh wo khe mphaiyong khroh hahsoingbiha. Arphuh khe jababro wo joto hlah hlah mai chasaulaipai tongmo wo mphaiyong ni achouhthai babro wo khe maikhalai kroi bukcha ong tongha.

Aboro nching khe mphaiyong khe lachimo bai gingsamo bai ong thangha. "Prii... ata ba apa ni baikhio no palau phi ya khe ye, dugri juda ni phaimo ong phi kha senggla asuh khe ang no lachi phnuhmo hing ye choll baihkhouh thangha. Arphuh khe hariyau sproih bta pho khalai ni bahchanang ye mphaiyong no stohruhha. Arpho mphaiyong khe waiha lachinuh thangmo ba stoh yauh pho khaham maingsi ya khe ye bini sena soingno toi ye abo bini desh no bera ye berai thangha.

Bta pho bini sena tou ye mphaiyobg no pherauri laruh ni hing ye ruhphrehjamo no mphaiyong lama wo bugli mphang taingsanangmo mara nuhha som thangha. Laiphang taingnangmo mara nuhha, rbouhpai thaha khe ongkhe slahruhsi nai ya, baluh thangha hing ye bini montri kulauh sena soingno no khe pherauripai hoihha. "Je pho ma de malai no malai ya, kaham de ong no ham ya, ang pheraubi maingni pho sa maing ya. Arpho ang le ang phaiyong bai malaiyaha le ang le phaino yapaikho wo sauhtoi kphilnangsi ya. Ang se jodi pherau maing ya ongnang khe desho lugo proja lanchito onglaipai wanou. Khe ongmi, nrau pherau thanglai sti. Ang no se jodi naisau ye souhphai ya, souhphai ya khe ongnang khe aini montri rau nrau no rajukto chalau ye tonglai di." hing kaukchaih pherauripai singkhe bta keha le mphaiyong no rtuh ye no desor, desor, raijo, raijo kaphla ye sal tal bosi kluhri ye rtuh thangha.

Baha khe mphaiyong bai ma le malaiha. Malaimo ye bta saha, Are nang phaiyong, nang kroha. Ang no dera ktor derajaha. Ang hamya dosa yachauhja ou. Khe ong mi, APA ni baikhio no palausiuhlai gra na. Nung bu kchu wo tong phi sidi. Ang nini tola wo pho tong phi jasi wanou.Tauh waiha bkha pherau ye sauhni desor wo phai phi ja sti."

hing ye thang ye pal saingwoimo no mphaiyong khe bkha pherausi ya.

"Eheh, Ata Ang le waiha ni yapaikho le tre le Ang le pherausi ya. Waiha lachinuhmo jaga wo, waiha bera ye khoibimo jaga wo, waiha smai tang ye tiak khe phaimo desor wo le sauhtoi Ang le kphilsi ya. Apa ni baikhio no le Ang le nosto khe ya, drau ye tongnaiha sei. Apa ni baikhio no ha klairinai le Ang ya Ata, abo le nung sei. Aina waiha baimo le sidro bre khe mileri maing ni Ata. Yauhni toi kthar waiha ha wo ksaihmo ba bre khe tre ba huhsa la maing ni Ata. Ongmi nung pherausi thang phija sti. Ang le waiha no soito ri ye biskang yaphri sebi phaimo le Ang ukla bai le yapri se maing ya." hing ong tong mi pherausi maing ya bta.

Ong khe bta burdi dohp paithauh ye hing ongsa thangha. "Ang phaiyong, nung aini kau no lasi yaba. Kthang kauhlai pho kauhlaimo sei. Kthoi ni kull wo kauhlai pho kauhlai yauhnai sei. Kthang ni kull wo kauhlaimo le dukho sauhkauh ya, khathanglaimo bai khaphang kosto asah hing so ya. Thoi ye se jodi kauhlai khe le nung bu thou khe Ang bu thou khe no ni dukhia khaukchoimo nching ye le Chung sayhyouhlai bai sei. Khe ongmi tini to wo no nung pho Ang pho pal thoilaina. Nung no slang mthoi ye loge , love no Ang sasa gorna rasa ye thoilai.Aboiso kautma khuha pho tongnang thou."

Hing ye sathauh khe bta Da khosa ye mphaiyong no taingthaih khah khoi ni hing harsaha. Arphuh khe mphaiyong, bta ni daphong bchu wo khrah romsauha. Bta khe bu da khah romse thangha, mphaiyong khe bu da buwa khauh rom khe paa nai hing ye daphong khauhbai romha khe ye brau takhunoi da khongha no sauhkhauhha rom sothinglai thangha. Baha khe da phloh kouh ye mta bu datli maingnang thangha, mphaiyong khe bu daphong maingnang thangha.

Arphuh no mta datli ha taingbeh ye, mphaiyong no soito khah ou. "Tauh wo no ni juk wo se nung bai Ang Chung takhunoi kauhlai pho, ding waiha Isor soi ye somong gonthe phuh wo wo malai phi ni ong thou! Arphuh wo boni kautma no salai ye porichoi onglai ysuhnai ong nang thou!". hing ye.

Sayauhmo dei yo bo pai singkhe mphaiyong khe Borma raja ha wo re thang ye tauh wo RENGGUN hingyauhmo rau wo tongwoi ou. Borma raja bai tma wo phehlaiha le si ya khe phehlai ye khaih mathanv ni. Lusaiha (Mizoram)ni bsing yo RENGDIL wo no abo BRU RAJA Bini sena soingno toi ye khah mathanv phuh wo srahsrahha bathauh nang phuh wo toikhor chau nungnangmon PUKHRI no tauh wo skam rau khe RENGDIL hing ye para mmung pha going out. RENG hingmo khe Bru no Reang hing ye skam rau nungmo mmung sei. DIL hingmo khe bu PUKHRI no se skam rau khe DIL hing ou. Akhe abo Rengdilpara wo

no Bru raja khaih thumo hakho pho tong ou. Tauh wo pho se abo hakho nuh maingmo khe ye slam rau snam going ou. Rengdil pars ni salthang, Khedabazar thangkhlaimo lama, para nching ye sisa hingkhlai ye yauhgra wo no tong ou.

Aboro ni phaikhlai khe Toipra rajaha wo no hahphaimo klai ou. Bo kau khe SARETI bai GOLKURAM shong ni skang wo klai ou. Tma hingkhe Sareti song ni sauh wo skam rau chba ye Bru no taing phuh wo Sareti song no Haskam msla tol dei tol ye toinang yauhmo khe Tripura nching ye lusaiha wo se toinang yauhmo ba.

Akhe Khumphoibaruhma ni kraingkautma wo abo chin Bru broima raja bihih TAUKHOMBENGNAIMA ni Pukhri pho .